Սարգիս Տաշչյան

• Նամակ Սանտա Կլաուսից

  

  Մարկ Տվեն
  Սուրբ Նիկոլասի պալատը լուսնի վրա

  Սուրբ Ծննդյան առավոտ

  Սիրելի Սյուզի Կլեմենս.
  Ես ստացել և կարդացել եմ բոլոր նամակները, որոնք դու և փոքր քույրիկդ գրել եք ինձ… Ես կարող եմ կարդալ քո և փոքրիկ քրոջդ խզբզոցն ու զարմանահրաշ նշաններով գրածը առանց որևէ դժվարության։ Սակայն ինձ համար դժվար է կարդալ այն նամակները, որոնք ձեր թելադրանքով գրել են մայրիկն ու դայակը, որովհետև ես օտարերկրացի եմ և անգլերեն լավ չեմ կարողանում ընթերցել։ Կտեսնես, որ ես ոչ մի սխալ չեմ արել այն նվերների հարցում, որոնք դու և քույրդ պատվիրել էիք ձեր անձնական նամակներում: Ես կեսգիշերին իջա ձեր ծխնելույզով, երբ դուք քնած էիք ու դրանք բոլորն ինքս բաժանեցի ու նաև համբուրեցի երկուսիդ էլ… Սակայն… այնտեղ կային… մեկ կամ երկու փոքր պատվերներ, որոնք ես չկարողացա կատարել, քանի որ նվերները սպառվեցին…

  Մայրիկիդ նամակում մի երկու բառ կար, եթե ճիշտ հասկացա, «տիկնիկի հագուստներով լի կապոցի»-ի մասին էր խոսքը, այո՞: Այս առավոտ մոտավորապես ժամը իննին ես ձեր խոհանոցի դռան մոտ  կլինեմ տեղեկանալու համար: Բայց քեզանից բացի որևէ մեկին չպետք է տեսնեմ, և չպետք է խոսեմ ոչ մեկի հետ։ Երբ խոհանոցի դռան զանգը հնչի, Ջորջին պետք է փակ աչքերով ուղարկեք դռան մոտ: Պետք է ասեք նրան, որ առանց խոսելու քայլի ոտնաթաթերի վրա, հակառակ դեպքում մի օր նա կմահանա: Այնուհետև դու պետք է բարձրանաս մանկասենյակ և կանգնես աթոռի վրա կամ դայակի մահճակալին ու ականջդ դնես խոսափողին, որը հասնում է մինչև խոհանոց, և երբ ես սուլեմ խոսափողի մեջ, պետք է ասես. «Բարի գալուստ, Սանտա Կլաուս»։ Հետո ես կհարցնեմ, արդյո՞ք դա քո պատվիրած կապոցն է:
  Եթե ասես՝ այո, ես կհարցնեմ ձեզ, թե ինչ գույնի կապոց ես ուզում… հետո պետք է մանրամասն նկարագրես այն ամենը, ինչ ուզում ես, որ լինի կապոցում։ Հետո երբ ասեմ՝ «Ցտեսություն և ուրախ Սուրբ Ծնունդ, իմ փոքրիկ Սյուզի Կլիմենս», պետք է պատասխանես. «Ցտեսություն, իմ բարի ծեր Սանտա Կլաուս, շատ շնորհակալ եմ»: Այնուհետև պիտի իջնես գրադարան և ասես Ջորջին, որ փակի բոլոր դռները, որոնք տանում են գլխավոր սրահ, և բոլորը պետք է մի պահ լռեն: Ես կգնամ լուսին և կվերցնեմ այդ բաները ու մի քանի րոպեից ներքև կիջնեմ հյուրասրահի բուխարու ծխնելույզով, եթե դա ձեր ուզած կապոցն է, քանի որ, ինչպես գիտես, չեմ կարող մանկասենյակի ծխնելույզից ներքև իջեցնել այնպիսի մեծ բան, ինչպիսին կապոցն է…

  Եթե ես միջանցքում ձյան հետքեր թողնեմ, ասեք Ջորջին, որ ավլի այն ու լցնի բուխարու մեջ, քանի որ ես ժամանակ չեմ ունենա: Ջորջը չպետք է ցախավելով ավլի, այլ փալասով սրբի, այլապես մի օր կմահանա…Եթե իմ ոտնահետքը մնա մարմարի վրա, Ջորջը չպետք է այն մաքրի, թողեք  մնա որպես իմ այցի հիշատակ։ Երբ էլ որ նայես դրան կամ ցույց տաս որևէ մեկին, այն քեզ կհիշեցնի, որ դու փոքրիկ լավ աղջիկ ես։

  Ցտեսություն մի քանի րոպեով, մինչև իջնեմ աշխարհ և հնչեցնեմ խոհանոցի դռան զանգը:
  Քեզ սիրող Սանտա Կլաուս, ում մարդիկ երբեմն կոչում են նաև «Լուսնաբնակ մարդ»:

  December 19, 2022

  Հայոց լեզւ

• Սուրբ Ծննդյան ծառի պատմությունից, շարունակություն

  Մեկ այլ լեգենդ էլ պատմում է մի աղքատ անտառապահի մասին, ով շատ վաղուց Ս. Ծննդյան տոնի նախօրեին հանդիպում է մի կորած և քաղցած մանկան: Չնայած իր ծայրահեղ աղքատ լինելուն` անտառապահը մանկանն ապահովում է կերակուրով և օթևանով: Առավոտյան արթնանալով` նա իր դռան մոտ տեսնում է մի գեղեցիկ ու շքեղ տոնածառ: Քաղցած մանուկն իրականում ծպտյալ Քրիստոսն էր: Նա էր դրել տոնածառը` որպես այդ լավ մարդուն փախհատուցում` իր բարեգործության համար:
  Կա նաև այն լեգենդը, թե տոնածառը կարող է լինել «Դրախտի ներկայացում»-ը: Միջնադարում մարդկանց մեծամասնությունը գրագետ չէր և չէր կարող կարդալ, և ներկայացումները վերածվում էին Եվրոպայում Աստվածաշնչի ուսուցման դասերի: «Դրախտի ներկայացում»-ը, որում պատմվում էր մարդու արարման և Ադամի ու Եվայի` Եդեմի պարտեզից արտաքսման մասին, բեմադրվում էր ամեն տարի ձմռանը` դեկտեմբերի 24-ին: Քանի որ ներկայացման համար պետք էր խնձորենի, իսկ ձմռանն էլ խնձորենին բերք չի տալիս, հարկ եղավ խնձորենին փոխարինել մշտադալար ծառերով և դրանք զարդարել խնձորներով:
  Գերմանիայից ծագող մեկ այլ լեգենդ էլ կա սարդերի և սարդոստայնի մասին: Վաղ անցյալում ընտանիքը թույլ էր տալիս, որ իրենց ընտանի կենդանիները Ս. Ծննդյան տոնի նախօրեին մտնեին տուն և տեսնեին տոնածառը: Քանի որ մանուկ Հիսուսը ծնվեց ախոռի մսուրում, մարդիկ մտածում էին, որ կենդանիները ևս պետք է մասնակցեն Ս. Ծննդյան տոնակատարությանը: Սակայն սարդերին թույլ չէին տալիս մտնել տուն, քանի որ տանտիրուհիներին դուր չէր գալիս նրանց` ամենուր հյուսած ոստայնը: Իհարկե, սարդերը դրա համար շատ տխուր էին և մի տարի էլ այդ մասին բողոքեցին Քրիստոսին: Նա խղճաց սարդերին և որոշեց ուշ գիշերը նրանց ներս թողնել` տեսնելու տոնածառը: Սարդերին տոնածառը շատ դուր եկավ, և նրանք ողջ գիշերը պտտվեցին նրա ճյուղերի մեջ` հյուսելով իրենց ոստայնը: Ս. Ծննդյան տոնի առավոտյան տանտիրուհիները տեսան սարդերի արարքը, սակայն զայրանալու փոխարեն հիացան, որովհետև մանուկ Հիսուսը նրանց հյուսած սարդոստայնը վերածել էր շողշողուն փայլազարդերի:

  
  Եղևնին անմահության և հավերժ կյանքի, վերածննդի, անթառամության, առողջության, երկարակեցության, հավատարմության, ազնվության և համբերության  խորհրդանիշ է: Հնուց  մարդիկ հավատում էին, որ եղևնին  պաշտպանում է տունը չար ուժերից: Ձմեռային արևադարձի ժամանակ հին գերմանացիները առաստաղից հատուկ կախում էին եղևնու ճյուղերը, որպեսզի  մաքրեն իրենց տունը: Շուտով եղևնու ճյուղերին փոխարինեցին ամբողջական  ծառերը: Եղևնին արմատից  կախում էին առաստաղից, այն խորհրդանշում էր երկիրն լուսավորող արևը, իսկ ծառի արմատները` ամեն ինչի  հիմքը: Այսպիսով երկրայինը  դառնում է երկնայինի արտացոլումը: Գերմանացի ժողովուրդների մեջ եղել է հնագույն սովորություն` Ամանորին գնալ անտառ, որտեղ նախօրոք ընտրված եղևնին զարդարում էին մոմերով, գունավոր կտորներով, և ամանորյա ծեսը  կատարում էին դրա շուրջը:

  Ժամանակի ընթացքում եղևնիները սկսեցին կտրել և բերել տուն, որոնք տեղադրվում էին սեղանի վրա: Ծառին ամրացնում էին մոմեր, խնձորներ, քաղցրավենիքներ:

  Գերմանացիների մկրտությունից հետո այդ սովորույթներն ու ծեսերը  ստացան  քրիստոնեական իմաստ, և տներում տեղադրված տոնածառերը դարձան Սուրբ Ծննդյան տոնի Ճրագալույցի  պարտադիր ատրիբուտ:

  Այժմ այդպիսի եղևնին կոչվում է Սուրբ Ծննդյան  տոնածառ: Սուրբ Ծննդյան  հանդիսություններում ներգրավված են  ոչ միայն մեծահասակները, այլև ավելի ու ավելի շատ երեխաներ:
  Տոնածառը զարդարելու ավանդույթը, ինչը մենք անում ենք նաև այսօր, սկիզբ է դրել գերմանական հայտնի բարեփոխիչ Մարտին Լյութերը: Սուրբ Ծննդյան նախօրեին, տուն վերադառնալիս,  նա հիանում էր երկնքի գեղեցկությամբ: Աստղերը փայլոմ էին նույնիսկ ծառերի ձնառատ ճյուղերի միջից, ասես բոցկլտում էին սաղարթները: Տանը Մարտինը սեղանին է դնում եղևնին, զարդարում մոմերով, իսկ գագաթին` աստղ` ի հիշատակ  Բեթղեհեմյան աստղի: Մարտին Լյութերը գրել է. «Ինչպես հավերժական Աստվածն է  մարմնավորված փոքրիկ երեխայի կերպարում, այնպես էլ մշտադալար եղևնին մտնում է մեր տուն` ավետելու Քրիստոսի Ծննդի ուրախությունը»:

  December 19, 2022

  Հայոց լեզւ

• Կաղանդ

  Հին հայկական ավանդույթում Ամանորի խորհրդանիշը ոչ թե Ձմեռ պապն էր, այլ Կաղանդ պապը, ով հայտնվում էր գավազանով և ոչխարի մորթուց պատրաստված քուրքով:
  Կաղանդ պապը ազգային արժեքները, ծիսական համակարգը պահպանող ու սերունդներին փոխանցող կերպար է։ Նրան ընկերակցում էին խլվլիկներն ու արալեզները՝ Երա և Անի, Հազարան, Փուշ, Իմաստուն, Անտես, Եղեգ, Արեգ, Ասպետ, Ճտպտիկ, Փառփառ, Չարմազան։ Խլվլիկի հետ այցելած Կաղանդ պապը փոքրիկներին ոչ թե նվերներ, այլ Ամանորի յոթ խորհուրդ է տվել՝ փոխադարձ հարգանք, խաղաղություն, ազնվություն, իմաստություն, աշխատասիրություն, համեստություն և գոհունակություն:
  Ինչ վերաբերում է տոնածառին, ապա նախկինում հայերն այն հիմնականում փոխարինել են ձիթենու ճյուղերով, որի չոր ճյուղերի վրա գունավոր թելերով կախել են մրգեր, չրեր և խմորեղեն:
  Տանտերը Կաղանդի ծառը նաև տարել է եկեղեցի և քահանայի օրհնությունը ստանալուց հետո վերադարձրել  տուն:

  December 19, 2022

  Հայոց լեզւ

• Գործնական աշխատանք

  1. Որոշիր ընդգծված գոյականների հոլովը:
  
  Ասում են, թե հենց մի փշուր հաց է գետնին ընկնում, երկնքից մեզ համար անտեսանելի հրեշտակ է իջնում և կանգնում հացի փշուրի վրա, որպեսզի այն ոտնատակ չընկնի, չպղծվի: Այնպես որ, իմացեք՝ գետնին ընկած բոլոր փշուրների վրա մի-մի հրեշտակ է կանգնած: Քանի որ դա շատ դժվար է և հոգնեցուցիչ, մարդիկ պետք է հրեշտակներին օգնության շտապեն,  հացը գետնից վերցնեն ու մի բարձր տեղ դնեն:

  Հացը գետնին գցելը մեղք է ,քանի որ այն թոնիր է մտել, կրակով  մաքրվել, սրբացել:

  2.Ընդգծե՛ք ուղղական հոլովի 5 ձև։

  ա. Տիկին, հատակին, մարտին, գետին, կաղին, ջրվեժին, բաժին, խուրջին, հաղարջին

  բ. Թղթակից,  կողակից, դաշնակից, ծուղակից, խոսակից, ուղեկից, խոյակից, կղզյակից

  գ. Կորով, գորով, նավով, կավով, ժողով, տողով, տաղով, մաղով, կողով, հոլով

  դ. Այգում, ոռոգում, շենքում, խաղում, հակազդում, փլուզում, երկնքում, անկում, շտկում, որջում

  2. Ընդգծե՛ք սեռական հոլովի 5 ձև։

  ա. Օրվա, տեսքով, գիշերվանից, շարժմամբ, կրակի, այգուց, որդու, քրոջ, Հակոբենց, անտառի մեջ

  3.  Ընդգծե՛ք տրական հոլովի 5 ձև։

  Տիկին,  ձորին ,  արձանին, հոգին, գերանդին, հացին,  գրին,  բանալին,   սարին

  4. Ընդգծե՛ք բացառական հոլովի 5 ձև։

  ա. Որդուց, վահանով, այգուց, հարթակում, գնդակից, գավիթների, գումարման, անտառից, Վահանենց, փաստից

  բ. Հոգուց, ուղուց, սպիտակուց, էգուց, գոտուց, նեղուց, այտուց, ոզնուց, դեղնուց, ապակուց

  4. Ընդգծե՛ք գործիական հոլովի 5 ձև։

   Հրով, եզրում, սանրով, պարկեր, պանրով, խաղողի, սայրով, պատին, թեյով, կարագից

  5. Ընդգծե՛ք ներգոյական հոլովի 5 ձև։

  Կրակում, լիտրով, խոսքում, կողքից, հարկում, վարկեր, կերպարում, երեսին, կարգում, կապանցի

  6. Փակագծերում տրված տարբերակներից ընդգծե՛ք ճիշտը

  ա. Տղամարդիկ (կանանցում, կանանց մեջ) ամենից ավելի գնահատում են նվիրումը և հավատարմությունը։

  բ. Այսօր մեր (փողոցով, փողոցովն) անցնելիս քիչ էր մնում մեքենայի բախվեի։

  գ. <<Տեսնես օրերից մի օր (Աստված, Աստվածը) կպատժի՞ այդ ավազակներին>>, — մրմնջում էր ծերունին։

  դ. —(Զգուշություն, զգուշությունը) լավ բան է, — ինձ միշտ խրատում էր պապս։

  ե. Քիչ հետո գնալու ենք քաղաքի (կենտրոնը, կենտրոն):

  զ. Ես հիմնարկի բոլոր ( տիկնանց, տիկնանցը) կզգուշացնեմ, որ միջոցառմանը մասնակցելու են միայն տղամարդի

  December 2, 2022

  Հայոց լեզւ

• Աշուն է , աշուն

  

  Ընթերցարանում տեղ են գտել հայ բանաստեղծների ստեղծագործությունները աշնան մասին: Նախատեսված է 7-րդ դասարանի սովորողների համար: Շարքից սովորողները ընտրում են բանաստեղծություններ, սովորում բերանացի, ձայնագրվում կամ տեսագրվում:

  Կոմիտաս

  Աշուն
  
  Ծառեր, թփեր լեցուն միրգ,
  Մառան տարան գիրկ ու գիրկ,
        Աշուն սնավ։

  Սաղարթ–սաղարթ սարսելով,
  Ոսկի տերև դարսելով
        Աշուն քնավ։

  Տարափ ու բուք փչելով,
  Վայուն–մայուն ճչելով՝
        Աշուն ծնավ։​

  Հովհաննես Թումանյան

  Աշուն
  
  Դեղնած դաշտերին
  Իջել է աշուն,
  Անտառը կրկին
  Ներկել է նախշուն։

  Պաղ-պաղ մեգի հետ
  Փչում է քամին,
  Քշում է տանում
  Տերևը դեղին։
  
  Տխուր հանդերից
  Մարդ ու անասուն
  Քաշվում են կամաց
  Իրենց տունն ու բուն։

  Համո Սահյան
  Աշուն
  
  Աշնան օրերն են հասել,
  Իջել է ամպը սարին,
  Եւ հրաժեշտ է ասել,
  Կռունկը մեր աշխարհին:

  Բարդին էլ չի սոսափում
  Արագիլի թեւի տակ,
  Դեղին թերթեր է թափում
  Առվակի մեջ կապուտակ:

  Կարմիր խարույկ է կարծես
  Ծեր տանձենին անտառի,
  Թվում է, թե մոտ վազես,
  Ձեռք ու ոտքդ կվառի…

  Քամին շատ էր թափառել,
  Պարապ-սարապ թևը կախ,
  Բայց արդեն գործ է ճարել,
  Տեսեք ինչքան է ուրախ:

  
  
   Համո Սահյան
  Աշուն

  Մշուշների շղարշի տակ
  Աշնան խաշամն է խշշում,
  Քամու ձեռքերն անհամարձակ
  Ամպի փեշերն են քաշքշում:
  Ամպը լեզուն կուլ է տվել
  Հնար չունի որոտալու,
  Ցերեկն էլ է ցրտից կծկվել,
  Չէ, երևի ձյուն է գալու:

  Վահան Տերյան
  Աշնան տրտմություն

  Կրկին իմ հոգում
  Ւջավ մշուշոտ, արցունք անձրևող
  Տրտում իրիկուն.
  Իմ սրտում անցավ
  Մահացող ծաղկանց բույրը ցավ բերող,
  Համբույրը խոնավ.
  Կրկին պաղ միգում
  Ամպոտ երկինքը մեռած լույսերի
  Թաղումն է սգում։
  Հողմը սրարշավ
  Հոգուս դալկացած ծաղիկ հույսերի
  Թերթերը տարավ…
  Անջատման ցավոտ
  Ձայներ դողացին ու հեզ դալկացան
  Հեռվում անծանոթ.
  Կըրակներն անձայն
  Լացող ամպերի միգում անսահման
  Թոշնեցի՜ն, անցա՜ն.
  Անձրևն անընդհատ
  Մաղում է վհատ թաղումի կոծով,—
  Տխուր, հուսահատ…
  Իմ հոգու մեջ է՛ լ
  Աշուն է իջել անամոք լացով,
  Ւմ հոգու մեջ է՛լ…

  Համո Սահյան
  Ուշ աշնան երգը

  Չվող թռչուններն անցան գնացին
  Պարան առ պարան,
  Շարան առ շարան անցան գնացին:
  Ականջների մեջ
  Վերջին որոտի կանչերը տարան
  Ու վերջին կանաչ-կարմիրը տարան
  Իրենց թևերին:
  Աչքերում իրենց թափուր մնացած
  Բույն-օջախների պատկերը տխուր
  Եվ կտուցներին` իրենց թափառիկ,
  Անգուշակելի ծիվ-ծիվը տարան:
  Չվող թոչուններն անցան գնացին
  Շարան առ շարան…
  Մնացողները կծիկ են դառնում
  Թրջվելու վախից
  Եվ կամաց-կամաց բներն են քաշվում:
  Ծառերը մրսած մատների վրա
  Իրենց քրքրված ստվեր-կմախքի
  Կողերն են հաշվում:
  Մի ուշքը շաղված շնչահատ քամի,
  Շուրթերի վրա
  Խոնավ շրշյունը խազալ-խաշամի,
  Սատանան գիտի թե ո՞ւր է տանում:
  Ցուրտ է, կմեռնի մամուռն անտառում:

  Եղիշե Չարենց
  Աշնանային

  Արևն արծաթել է ամպերը թիթեղ.
  Լույսից սփրթնել են ամպերը տեղ-տեղ։

  Դանդաղ բարձրանում է արևն արծաթե —
  Սառցի պես հալչում է երկինքը կաթե։

  Ու պաղ հիացքով մի, կարծես թե իզուր,
  Սահում են լույսերը սարսուռ առ սարսուռ։

  Աշունը թափում է թերթերս հիմա,
  Ու թոնը թրջում է արտերս հիմա։

  Օ, սի՜րտ իմ, դու լուռ ես ու երգդ տխո՜ւր է.
  Բոլո՜ր իմ հույսերը ջարդել ես հիմա։

  Գարնա՛ն պես, ծաղկանց պես անցել է քո հուրը,
  Ու հովը թաղում է վարդերս հիմա…

  Վահան Տերյան
  Աշուն է

  Աշուն է. օրերը ցրտում են…
  Գիշերը սուզվում է միգում.
  Այնքան քնքշություն կա սրտում իմ,
  Այնքան մեղմություն իմ հոգում։
  Այնքա՜ն տխրություն, և անուշ է,
  Անուշ է ցավն այս հետին.—
  Բոլորը երազ է և հուշ է,
  Ոսկի է — թափվում է գետին…

  Եղիշե Չարենց
  Աշունը դեղնաթուխ նստել է դռանը

  Աշունը դեղնաթուխ նստել է դռանը:
  Մրսած ու կծկըված՝ դողում է, վայում է:
  Երկինքը թխպակալ կարծես մի բերան է՝
  Ուզում է կլանել կանաչը, գարունը:
  
  Մրսած ու կծկըված դողում է իմ շունը.
  Փարվել է ոտքերիս` մենակ է, տխուր է:
  Աչքերը լացկումած, քաղցած են ու խորը,
  Աչքերը աչքերիս ասում են` աշո՛ւն է…
  
  Աշո՛ւն է, օ, շո՜ւն իմ, աշո՛ւն է, աշո՛ւն է,
  Գգվի՜ր, փաթաթվի՜ր իմ ոտքերին հիմա.
  Քաղցած, ամեհի է գայլի պես աշունը —
  Աշունը մշո՛ւշ է, մորմո՛ք է ու մահ…

  Համո Սահյան
  Անտառում

  
  Անտառում ամպի ծվեններ կային,

  Կապույտ մշուշներ կային անտառում.

  Օրոր էր ասում աշունն անտառին.

  Բայց դեռ անտառի քունը չէր տանում։

  Շշուկներ կային անտառում այնքա՜ն

  Եվ խոնավ-խոնավ բուրմունքներ կային….

  Իրար փաթաթված ստվեր ու կածան,

  Ու հետքե՜ր, հետքե՜ր, հետքե՜ր մարդկային։

  Եղյամն էր սնկի գլուխն արծաթում,

  Մրսում էր կարծես վայրի նշենին,

  Հանգստանում էր հողմը բացատում՝

  Ականջն ամպրոպի ազդանշանին։

  Եղնիկի հորթը, մամուռը դնչին,

  Թռչում էր իր մոր բառաչի վրա,

  Եվ որսկանը թաց խոտերի միջին

  Կորած հետքերն էր որոնում նրա։

  Փայտահատը հին երգն էր կրկնում

  Եվ տաք սղոցն իր յուղում էր կրկին,

  Թեղին անտարբեր ականջ էր դնում

  Տապալված կաղնու խուլ հառաչանքին։

  Անտառապահի տնակի առաջ

  Խարույկն իր խաղաղ ծուխն էր ծածանում,

  Եվ խարույկի մոտ եղևնին կանաչ

  Սոճու հետ սիրով զրույց էր անում…

  Անտառում խորին խորհուրդներ կային

  Եվ արձագանքներ կային անտառում,

  Օրոր էր ասում աշունն անտառին,

  Սակայն անտառի քունը չէր տանում։

  Աշուն է, անձրև, Վահան Տերյան

  Աշուն է, անձրև… Ստվերներն անձև
  Դողում են դանդաղ… Պաղ, միապաղաղ
  Անձրև՜ ու անձրև …
  Սիրտըս տանջում Է ինչ-որ անուրախ
  Անհանգստություն…
  Սպասիր, լսիր, ես չեմ կամենում
  Անցած լույսերից, անցած հույզերից
  Տառապել կրկին.
  Նայիր, ա՜խ, նայիր, ցավում է նորից
  Իմ հիվանդ հոգին…

  Անձրև է, աշուն… Ինչո՞ւ ես հիշում,
  Հեռացած ընկեր, մոռացած ընկեր,
  Ւնչո՞ւ ես հիշում.

  Դու այնտեղ էիր, այն աղմկահեր
  Կյանքի մշուշում…
  Դու կյա՛նքն ես տեսել, դու կյա՛նքն ես հիշում —
  Ոսկե տեսիլնե՜ր, անուրջների լո՜ւյս…
  Ես ցուրտ մշուշում.
  Իմ հոգու համար չկա արշալույս —
  Անձրև՜ է, աշո՜ւն…

  November 20, 2022

  Հայոց լեզւ

• 141. դավաճանել ընկերներին, ազգին

  ուրանալ ծնոխին,հայրենիքը

  Փարվել

  142. Գտիր Ա և Բ խմբերի բառերի բոլոր հնարավոր կապակցությունները:

  Բացատրել դասը, սխալը

  կարոտել հորը, մարդկանց

  մոռանալ մարդկանց

  143. Փարվել երեխային,գրկել աղջկան,բռնել թևը,փարվել թևին,բռնել գլուխը, գրկել Արային,գրկել Լուսինեին,բռնել մազերը,փարվել մորը,փարվել գեղեցկուհուն:

  November 16, 2022

  Հայոց լեզւ

• Կոմիտասյան օրեր

  

  Նախագծի իրականացման ժամանակահատվածը սեպտեմբերի 24-ից հոկտեմբերի 5-ը

  Մասնակիցներ՝ 7-րդ դասարանների սովորողներ

  Նախագծի նպատակը.

  • Կոմիտաս-բանաստեղծի նկատմամբ հետաքրքրության խթանում
  • Կոմիտասի անձի նկատմամբ հետաքրքրության խթանում
  • Կոմիտասի կատարած գործի բովանդակության ընկալում

  Նախագծի խնդիրները.

  • Կոմիտասի թողած գրական ժառանգությունը
  • ստեղծագործությունների ընթերցում, վերլուծում, քննարկում. ստեղծագործությունների ընտրություն ու ընթերցում՝ ինչպես ըստ տարիքային խմբերի, այնպես էլ ընդհանուր ընթերցման համար

  Կոմիտասը կրթահամալիրի առավոտյան ընդհանուր պարապմունքներիին, տոներին.

  Միասնական ընթերցումներ
  Միասնական երգեր

  Նախագծի իրականացման քայլերը.

  • նախագծի քննարկում սովորողների հետ, քայլերի մշակում և առաջարկությունների գրառում
  • համագործակցություն երաժշտության դասավանդողների հետ
  • նախապատրաստական աշխատանքներ ճամփորդություններից առաջ
  • պատրաստի նյութերի տարածում համացանցում, նախագծի հանրայնացում

  Նախագծի արդյունքների ներկայացում.

  • Սովորողների ամփոփումները (հաշվետու պատումներ, տեսանյութեր, ռադիոնյութեր, հետազոտական աշխատանքներ, լրագրողական ուսումնասիրություններ) իրենց բլոգներում:

  Գնահատումը.

  • Մասնակիցը գնահատվում է ըստ իր  կատարած ուսումնասիրությունների, նախագծի արդյունքների ներկայացման, նախագծի շարունակականությունը ներկայացնող պատումների

  Նախագծի աշխատանքային ուղղությունները

  Կոմիտասյան երգերի կատարումներ առավոտյան ընդհանուր պարապմունքներին
  Գրական ընթերցումներ, հուշագրություններ,  նամականի՝ նվիրված Կոմիտասին, 
   Կոմիտասի «Բանաստեղծություններ» -ից   ընթերցումներ, ձայնագրություններ:
  Մուշեղ Գալշոյանի «Սպասում» պատմվածքի ընթերցում, քննարկում:

  Հարակից նյութեր
  
  Դրվագ Կոմիտասի կյանքից:
  Հուշեր Կոմիտասի մասին
  Կոմիտասը` բանաստեղծ:
  Կոմիտասը և Թումանյանը:
  Կոմիտաս և Փանոս Թերլեմեզյան
  Կոմիտասի ձայնը, երգերի ունկնդրում

  September 27, 2022

  Uncategorized

• Անհատական պլան

  Ընտրությամբ առարկա- հրաձգություն

  Մարզաձև-սեղանի թենիս

  Անուն-Սարգիս

  Ազգանուն-Տաշչյան

  Դասարան- 7-2

  Դասացուցակ- https://docs.google.com/spreadsheets/d/1dQkVQseHWZPIFiTJVA_ib_ydG0UBdDgY/edit#gid=802788652

  Ժամատախտակ

  Ընդհանուր պարապմունք՝ 9:00-9:15

  1-ին պարապմունք՝ 9:20 — 10:05

  2-րդ պարապմունք՝ 10:10 — 10:55

  3-րդ պարապմունք՝ 11:05 — 11:50

  4-րդ պարապմունք՝ 11:55 — 12:35

  Ընդմիջում՝ 12:35 — 12:55

  5-րդ պարապմունք՝ 12:55 — 13:35

  6-րդ պարապմունք՝ 13:40 — 14:20

  Երկարօրյա

  September 6, 2022

  Անհատական պլան

• Ուրախ հայոց լեզու

  1. Ըստ ասացվածքի՝ Քանի լեզու գիտես, այնքան ես;
     Գիտուն, մարդ, խելացի, գրագետ, զարգացած:
  2. Տրված բառերից ո՞ՙրը իկ ածանցով փորացնող, փաղաքշական իմաստ չի ստանա:
     Ուլ, գունդ, մարդ, շուն բադ:
  3. Լավ լուր հաղորդողը մեկ բառով կլինի՝ գուժկան, բոթաբեր, բարեբեր,ավետաբեր, նվիրաբեր:
  4. Ո՞ր բառում է կենդանու ձագը թաքնված:
     Հավատ, վրձին, կայծ, ցուլ, դեզ:
  5. Բառերից որու՞մ հարցում արտահայտող բառ չի թաքնված:
     Կով, ոչինչ, թաս, ներբան, լուծում:
  6. Ո՞ր բառերն է շարքերում ավելորդ:
     1.Հորանջել, փայլել, հորովել, քայլել, խորովել:
     2. Տրտնջալ, գոռալ, ընթանալ, պսպղալ, արևագալ:
  7. Լար, դուր, սար, հուր, կետ, բեկ, լար բառերում ձայնավորի փոփոխությամբ կազմիր նոր գոյականներ:
  8. Տրված բառերը բացի մեկից և աջլիկ են, և ձախլիկ; Գտիր այդ աջլիկը:
     Տղա, մարդ, հարս, փեսա, շուն:
  9. Շիտակ բառի առաջին տառը փոխելով ստացիր նոր բառեր: գիտակ, դիտակ
  10. Հանկարծ խոր թավուտից մի սուր ճիչ լսվեց նախադասության մեջ հնարամտորեն թաքնվել են խորթ, սուրճ, միս, որթ գոյականները:

  

  September 2, 2022

  Հայոց լեզւ

• Պարապմունք 105.

  
  Խնդիրներ ֆլեշմոբից՝
  
  1.Գտիր ամենամեծ երկնիշ թիվը, որի թվանշանների գումարը 8 է, իսկ արտադրալը՝  15։

  53
  

          2. Թվի և իր կրկնապատիկի  գումարը   քանի՞  անգամ է մեծ այդ թվի կեսից։

  6
  
  3. Լուծեքհավասարումը՝
  3x=0x=0
  0x=0= R
  12x-120=10x

  x=60
  35+x+12-x+7x=54 x=1
  x+4x+23+5x=9x+1423
  
  4.Ուղղանկյան և քառակուսու պարագծերը հավասար են։ Գտե՛ք քառակուսու կողմը, եթե ուղղանկյան չափումներն են՝ 60 սմ և 20 սմ։

         5. x-ի ո՞ր արժեքի դեպքում 8 ⋅ x + 5 արտահայտությունը կունենա 29 արժեքը։

        6.Ջահի լամպերից 27-ն այրվել էին, և դահլիճը լուսավորվում
  էր 323 լամպով։ Ընդամենը քանի՞ լամպ կար ջահի վրա։

       7.Ո՞ր բնական թվերն են հետևյալ անհավասարումների լուծումներ.

        ա) 2 < x < 5
  բ) x > 0
  գ) x ≤ 4,
  դ) -19<x<-9

  8. Ի՞նչ նշան կունենա արտադրյալը, եթե որպես արտադրիչներ
  վերցվեն՝
  ա) երկու բացասական և երկու դրական թվեր,
  բ) երկու բացասական և մեկ դրական թվեր,
  գ) երկու դրական և մեկ բացասական թվեր,
  դ) մեկ բացասական և երկու դրական թվեր։

  9. Եռանկյան պարագիծը 84 սմ է։ Գտե՛ք նրա կողմերի երկարությունները, եթե նրանք համեմատական են 7, 9, 12 թվերին:

  p=84սմ Պատ=21, 27, 36

  May 6, 2022

  մաթեմատիկա